Η δαιμονοποίηση του Μνημονίου

ΠΑΣΧΟΣ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗΣ

Είναι αλήθεια ότι η ελληνική οικονομία έχασε 25% του ΑΕΠ τα τελευταία πέντε χρόνια. Μόνο που αυτή η πενταετία δεν ήταν μόνο «χρόνια του Μνημονίου». Συμπεριλαμβάνει και το 2008, όταν το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 0,4% και το 2009, όταν το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 4,4%. Αυτές ήταν χρονιές που όχι μόνο δεν είχαμε Μνημόνια, αλλά ακολουθούσαμε την πολιτική που ο ΣΥΡΙΖΑ διαφημίζει ως σωτήρια: η κυβέρνηση προσλάμβανε όποιον περνούσε έξω από τα υπουργεία (ή, έστω, όποιον διαδήλωνε έξω από αυτά) και «έπεφταν λεφτά στην αγορά». Πολλά λεφτά! Mόνο οι αγρότες πήραν 500 εκατομμύρια στην καθισιά τους· επί της εθνικής οδού εννοείται.

Συνεπώς εψεύσθη ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γιώργος Σταθάκης όταν είπε στη 2η Ετήσια Οικονομική Διάσκεψη της Ελληνικής Ενωσης Επιχειρηματιών ότι «το Μνημόνιο έχει προκαλέσει στην ελληνική οικονομία 25% ύφεση». Ορθώς, μεν, είπε ότι όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος, αρκεί βεβαίως να μετράς το αποτέλεσμα σωστά.

Εντάξει! Στην Ελλάδα πάντα μετράμε με τη μέθοδο «πέντε πάνω, πέντε κάτω» κι αυτό μπορεί να επικαλεστεί ως ελαφρυντικό ο κ. Σταθάκης· τι 25% ύφεση, τι 20,8%; Ομως, μπορεί ο καθηγητής Οικονομίας και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ να ισχυρίζεται ότι το Μνημόνιο προκάλεσε σωρευτική ύφεση 20,8%; Μόνο στον βαθμό που κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι το κρεβάτι είναι το πιο θανατηφόρο όργανο του κόσμου, διότι –ως γνωστόν– το 90% των ανθρώπων πεθαίνουν κλινήρεις.

Για να λύσουμε το πρόβλημα πρέπει να το περιγράψουμε σωστά και όχι κατά πώς βολεύει τις ιδεοληψίες μας, ή τις προεκλογικές μας επιδιώξεις. Εχουμε ένα δεδομένο: η ύφεση ξεκίνησε πολύ πριν από το Μνημόνιο και συνεχίστηκε ύστερα από αυτό. Συνεπώς το ερώτημα είναι: «Με δημοσιονομική επέκταση τα βγάζουμε, με δημοσιονομική συρρίκνωση τα βάζουμε, τι έχει η έρμη οικονομία και δεν αναπτύσσεται;». Μήπως έχει πολλά άλατα στις αρθρώσεις κι όσες βιταμίνες τής δώσουμε (24 δισ. ρίξαμε το 2009) δεν μπορεί να περπατήσει; Μήπως πρέπει να γίνουν όλες εκείνες οι μεταρρυθμίσεις τις οποίες λυσσαλέα (και πολλές φορές παράνομα) πολεμά ο ΣΥΡΙΖΑ, ώστε η δημοσιονομική πολιτική να έχει μεγαλύτερο πολλαπλασιαστή, ή έστω κάποιο αποτέλεσμα;

Συνεχείς απεργίες

Υπάρχει ένα δεύτερο ερώτημα: και η Ιρλανδία είχε Μνημόνιο αλλά την περίοδο 2008-2013 είχε σωρευτική ύφεση 5,2% και φέτος παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη· από τον Ιούνιο του 2013 έως τον Ιούνιο του 2014 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 7,7%! Και καλά! Αυτοί είναι νεοφιλελεύθεροι και δεν τους υπολογίζουμε. Η φτωχή Πορτογαλία –σε Μνημόνιο κι αυτή– γιατί είχε την περίοδο 2008-2013 σωρευτική ύφεση 7,1%. Μόνο το δικό μας Μνημόνιο προκαλεί τέτοια ύφεση; Μήπως σε αυτές τις χώρες όταν εμφανίστηκε η παγκόσμια κρίση κάθισαν σε ένα τραπέζι οι πολιτικές δυνάμεις και οι κοινωνικοί εταίροι και αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και δεν είχαν 445 απεργίες και στάσεις εργασίας μόνο το 2011; Καμιά οικονομία δεν βγήκε από την ύφεση απεργώντας.

Σε ένα πράγμα έχει δίκιο ο κ. Σταθάκης, σε ό,τι αφορά την περιγραφή του προβλήματος. Εχει δίκιο σχετικά με την έκταση και τον χρόνο της δημοσιονομικής προσαρμογής. «Η Ελλάδα», είπε στο συνέδριο, «είχε ένα μεγάλο έλλειμμα. Γεγονός! 15 μονάδες του ΑΕΠ. Αυτό αποφασίστηκε να μετατραπεί σε πλεόνασμα μέσα σε τρία χρόνια. Που σημαίνει δημοσιονομική προσαρμογή πέντε μονάδων του ΑΕΠ ετησίως». Αν και τα τελευταία χρόνια προ του Μνημονίου αυξάναμε πέντε, πέντε τις μονάδες του ελλείμματος, η απότομη μείωση κατά 5% του ΑΕΠ ετησίως είναι πολύ, διότι δημιουργεί σοκ και μάλιστα πολύ μεγαλύτερα σε μια οικονομία σαν την ελληνική, που είχε συνηθίσει σε όλο και περισσότερες κρατικές δαπάνες. Μην ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια χώρα στην οποία, αν και χιονίζει μία φορά στα δύο χρόνια, έκανε βορειοευρωπαϊκό σύστημα αποχιονισμού των εθνικών οδών, και ίσως ακριβότερο.

Υπονόμευση του στόχου

Το δίκιο του έγκειται στο γεγονός ότι η μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή υπονομεύει τον στόχο των δομικών μεταρρυθμίσεων που χρειάζεται η οικονομία για να είναι βιώσιμη αυτή καθαυτή η προσαρμογή. Αλλιώς αγκαλιάζουν οι πολίτες τις μεταρρυθμίσεις σε περιόδους αύξησης ή έστω στασιμότητας των εισοδημάτων και αλλιώς τις αντιμετωπίζουν σε περιόδους μείωσης μισθών και συντάξεων. Για να το πούμε αλλιώς, όπως είναι καλύτερο «να είσαι υγιής και πλούσιος παρά φτωχός και άρρωστος», έτσι ισχύει και το ενδιάμεσο «καλύτερα να είσαι πλούσιος και άρρωστος παρά φτωχός και άρρωστος». Οι μεγάλες δομικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας –τις οποίες παραδέχεται και ο κ. Σταθάκης– θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν καλύτερα τη «χρυσή» δεκαετία 2000-2010, όταν υπήρχε ανάπτυξη της τάξεως του 3-5% και λεφτά από τις αγορές υπήρχαν, παρά σε περίοδο ύφεσης και δημοσιονομικής συρρίκνωσης.

Ομως η περίοδος προσαρμογής δεν εξαρτάται ούτε από τις ανάγκες του δανειζόμενου, ούτε καν από τη λογική. Εξαρτάται αποκλειστικά από πόσα από τα 17 Κοινοβούλια των χωρών της Ευρωζώνης μπορούσαν ή ήθελαν να δώσουν. Και μπορεί να έδωσαν λιγότερα από τις ανάγκες μας, αλλά έδωσαν το μεγαλύτερο πρόγραμμα βοήθειας στην ιστορία και μάλιστα κάποιες χώρες που μάς δανείζουν είναι φτωχότερες από την Ελλάδα. Η εναλλακτική το 2010 δεν ήταν μεταξύ μιας προσαρμογή σε τρία χρόνια και μιας προσαρμογής σε π.χ. δέκα χρόνια. Ηταν μεταξύ μηδενισμού των 24 δισ. πρωτογενούς ελλείμματος σε τρία χρόνια ή μηδενισμού αυτού του ελλείμματος σε ένα χρόνο. Οταν χρεοκοπείς πορεύεσαι με όσα έχεις, χωρίς τα ενδιάμεσα δάνεια της –έστω δύσκολης– προσαρμογής.

Το ερώτημα βέβαια είναι τι κάνουμε από εδώ και πέρα. Το πρόβλημα είναι ότι επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ (πρωτίστως, αλλά και άλλες πολιτικές δυνάμεις) κάνει λανθασμένη ανάγνωση του προβλήματος, δεν πρόκειται να βγούμε από την κρίση παρά το γεγονός ότι οι δείκτες βελτιώνονται. Να χαρούμε βέβαια που ο πυρετός πέφτει και η κατάσταση με χίλια βάσανα του κόσμου σταθεροποιήθηκε, αλλά αυτό απέχει πολύ από το να θεωρήσουμε ότι η οικονομία είναι έτοιμη να τρέξει. Τα άλατα στις αρθρώσεις είναι εκεί· λιγότερα μεν από το 2009, αλλά αρκετά για να την κάνουν να σέρνεται. Και γι’ αυτά τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σφυρίζουν κλέφτικα. Ενώ σε γενικές γραμμές καλά τα λένε, ότι π.χ. «αναπαράγονται τα τεράστια προβλήματα τα οποία αφορούν και την επιχειρηματικότητα και τα οποία, όλοι γνωρίζουν ότι πρέπει να λυθούν. Το φορολογικό σύστημα πρέπει να λυθεί, η αδειοδότηση, το γραφειοκρατικό σύστημα, πρέπει να λυθεί», όταν μπαίνουμε στο προκείμενο τα ίδια στελέχη ανεβαίνουν στα κάγκελα. Και σε ό,τι αφορά την εργατική νομοθεσία (που είναι στον πυρήνα της παλαιοαριστερής ιδεολογίας), αλλά και σε δευτερεύοντα όπως είναι το «πιστοποιητικό χαμηλής παραγωγικότητας της γης»! Σύμφωνα με τους κλαυθμούς της εφημερίδας «Αυγή», «σε περαιτέρω συρρίκνωση οδηγείται ο πλουτοπαραγωγικός πόρος της γεωργικής γης υψηλής προστασίας και κατ’ επέκτασιν ο πρωτογενής τομέας. Με νόμο του Σεπτεμβρίου και ύπουλο τρόπο, η κυβέρνηση Παπανδρέου κατάργησε το πιστοποιητικό που εξέδιδαν οι περιφερειακές για το αν η αγροτική έκταση ανήκει σε γη υψηλής παραγωγικότητας υποχρεωτικά στις μεταβιβάσεις αγροτεμαχίων ή πριν από την έκδοση οικοδομικής άδειας» («Κατακρεουργείται και η γη υψηλής παραγωγικότητας», «Αυγή» 20.11.2011). Αν είναι ενάντια ακόμη και στην κατάργηση του «πιστοποιητικού χαμηλής παραγωγικότητας της γης», ποια ακριβώς εμπόδια στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας τους ενοχλούν;

Πηγή: kathimerini.gr

14