Οι πλούσιες οικονομίες βγαίνουν αδύναμες από την κρίση

Ο πλούσιος κόσμος επουλώνει ακόμη τα τραύματα από τη βαθιά ύφεση που προκλήθηκε λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-09. Φέτος, ίσως να είναι η πρώτη φορά που όλες οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα καταφέρουν να παρουσιάσουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2007. Τον Μάιο, η συνολική απασχόληση στις ΗΠΑ επανήλθε στα επίπεδα που ίσχυαν προ κρίσης. Μέχρι τα τέλη του έτους, η παραγωγή στη Βρετανία μάλλον θα ανακτήσει τη δυναμική που είχε στις αρχές του 2008. Παρ’ όλα αυτά, οι οικονομίες του πλούσιου κόσμου βαδίζουν με αργά βήματα, παρουσιάζοντας πολύ χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης συγκριτικά με τα προ κρίσης επίπεδα. Αυτή η διάχυτη αδυναμία στην ανάπτυξη θα έχει διάρκεια, σύμφωνα με έρευνες.

Από τις αρχές της τελευταίας ύφεσης, αρκετοί οικονομολόγοι εξέφραζαν φόβους ότι θα αφήσει σημάδια στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Μια βαθιά ύφεση μπορεί να στραγγαλίσει τις επενδύσεις, στερώντας τη δυνατότητα εξέλιξης των οικονομιών στο μέλλον. Οι αγορές εργασίας μπορεί να παγιδευτούν σε μια μακροχρόνια έλλειψη εργατικού δυναμικού, διότι οι βραχυπρόθεσμα άνεργοι εκτοπίζονται τελικά λόγω της μείωσης των δεξιοτήτων τους, καθώς βγαίνουν από το πεδίο της απασχόλησης και χάνουν το κουράγιο τους.

Είναι ευκολότερο να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της τελευταίας ύφεσης όσο περνάει ο χρόνος. Λίγες είναι οι οικονομίες που εξήλθαν από την τελευταία ύφεση σχεδόν απαράλλαχτες, όπως η Αυστραλία και η Ελβετία. Από πέρυσι, το δυνητικό ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι κατά 4,7% χαμηλότερο από τα προ κρίσης επίπεδα, της Βρετανίας κατά 11% και της Ελλάδας κατά 30%. Μέχρι το 2015, η απώλεια στο δυνητικό ΑΕΠ όλων των οικονομιών του πλούσιου κόσμου αναμένεται να φθάσει το 8,4%, δηλαδή σαν να έχει εξανεμιστεί ολοκληρωτικά η γερμανική οικονομία.

Σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, η πτώση του δυνητικού ΑΕΠ είναι σχεδόν τόσο μεγάλη όσο και η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ. Εάν η Γαλλία μπορούσε να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια δυνητικής ανάπτυξης τότε το ΑΕΠ θα ήταν κατά 2,7% υψηλότερο από τα τρέχοντα επίπεδα. Και πάλι, όμως, θα ήταν κατά 7,5% χαμηλότερο από τα προ κρίσης επίπεδα. Πολλές οικονομίες, κατά κύριο λόγο στην Ευρώπη, έχουν υποστεί βαθιά πλήγματα στη δομή τους που μόνον φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις και μεγαλόπνοες επενδύσεις μπορούν να αποκαταστήσουν.

Με έναν αρκετά άσχημο τρόπο, η κρίση αυτή αποδυνάμωσε τη δυναμική ανάπτυξης του πλούσιου κόσμου μέσα από πολλαπλά κανάλια. Από τα τέλη του 2007 μέχρι το 2013, το ΑΕΠ των ΗΠΑ υποχώρησε αθροιστικά κατά 13,3% από τα προ κρίσης επίπεδα.

Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της πτώσης (12,4%) συνέβη μέχρι τα τέλη του 2010. Και τα αίτια αυτής της αποδυνάμωσης εξελίχθηκαν από προσωρινά σε χρόνια. Τέσσερις βασικοί παράγοντες οδήγησαν σε απογοητευτικούς ρυθμούς ανάπτυξης: η ανεργία, η χαμηλότερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, η πτώση των κεφαλαιακών επενδύσεων και της παραγωγικότητας.

Η ανεργία διαδραμάτισε τον μεγαλύτερο ρόλο από το 2007 μέχρι το 2010, όταν ήταν ακόμη βαριές οι επιπτώσεις της κρίσης. Η αποδυνάμωση της απασχόλησης και η μείωση των ωρών εργασίας αναλογούσαν, περίπου, στο 41% της πτώσης του ΑΕΠ. Μέχρι το 2013, το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί στο 22%. Τα χαμηλά επίπεδα συμμετοχής στην αγορά εργασίας αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 10% της πτώσης στο αμερικανικό ΑΕΠ μέχρι το 2010, αν και το ένα τρίτο αποδίδεται σε αποχωρήσεις λόγω ηλικίας. Οι κεφαλαιακές επενδύσεις αποτελούν ένα ακόμη αγκάθι για την αμερικανική οικονομία, καθώς η «συμμετοχή» στην αποδυνάμωση του ΑΕΠ διογκώνεται από το 2010. Είναι κατά 13% χαμηλότερες από τα προ κρίσης επίπεδα, με την αγορά κατοικίας που παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Εχουν, παράλληλα, υποχωρήσει οι επενδύσεις σε εργοστάσια, εξοπλισμό και πνευματικά δικαιώματα. Αυτή η απογοητευτική τάση οφείλεται στη διστακτικότητα των εταιρειών να αναλάβουν μεσοπρόθεσμα ένα ρίσκο, πραγματοποιώντας επενδύσεις που θα αποδώσουν σε βάθος δεκαετίας. Οι ΗΠΑ είναι μία από τις τυχερές περιπτώσεις. Εκτιμάται πως η οικονομική δραστηριότητα θα προσεγγίσει σύντομα τα προ κρίσης επίπεδα. Στις χώρες, όμως, που το δημογραφικό ζήτημα και η παραγωγικότητα είναι χειρότερα, η εικόνα που διαμορφώνεται είναι αρκετά πιο απαισιόδοξη.

 

 

 

The Economist

Πηγή: kathimerini.gr

 

 

 

11

Διαβάστε το άρθρο από την πηγή του