Κράτη – ιδιωτικός τομέας: σημειώσατε 1

Ο σφιχτός εναγκαλισμός κρατών και τραπεζών στην Ευρωζώνη έχει αποδειχθεί πως μπορεί να κλονίσει την εμπιστοσύνη απέναντι σε μια χώρα, γι’ αυτό και επίσημος στόχος είναι «να χαλαρώσει».

Πρόκειται για ένα μηχανισμό «κράτα με να σε κρατώ». Εν καιρώ κρίσης, μια κυβέρνηση που έχει ανάγκη δανεικά, τα βρίσκει πιο εύκολα και πιο φθηνά από τις εγχώριες τράπεζες. Στην πράξη, είναι μια διαδικασία που ενισχύει την απόκλιση· στη φάση της σύγκλισης οι ευρωπαϊκές τράπεζες αγόραζαν κρατικά ομόλογα ανεξαρτήτως του παράγοντα εντοπιότητας. Οταν όμως ξεκίνησε η κρίση, τα τραπεζικά συστήματα άρχισαν να χωρίζουν τα τσανάκια τους: Οι τράπεζες του πυρήνα απέσυραν τα κεφάλαιά τους από την περιφέρεια, αναγκάζοντας τις περιφερειακές τράπεζες να καλύψουν το κενό. Ηταν o μηχανισμός που, στην περίπτωση της Ελλάδας, φόρτωσε το τραπεζικό σύστημα με ελληνικά ομόλογα πριν από τη χρεοκοπία. Στην αρχή, ως ομόλογα χώρας Ευρωζώνης (και παρά τα πρώτα σήματα κινδύνου) αντιμετωπίζονταν ως επενδύσεις χωρίς κίνδυνο. Οταν όμως τα ελληνικά ομόλογα μετατράπηκαν εν μια νυκτί σε τοξικά, η τεράστια εν τω μεταξύ έκθεση των ελληνικών τραπεζών στο ελληνικό κράτος μετέτρεψε ένα συντηρητικό τραπεζικό σύστημα σε κάτι άλλο, πιο επικίνδυνο – με τις γνωστές συνέπειες.

Σήμερα το κρατικό χρέος που κουβαλούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στους ισολογισμούς τους είναι αυξημένο. Από το 2009 έως σήμερα, τα χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων των ευρωπαϊκών τραπεζών αυξήθηκαν: από 6% του ισολογισμού τους, σε επίπεδο Ευρωζώνης, στο 9%, εκτιμά η Citibank. Οι τράπεζες σε Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία, χώρες της περιφέρειας, έχουν αυξήσει σημαντικά τα δανεικά προς τις αντίστοιχες κυβερνήσεις από τον ιστορικό μέσο όρο. Εξαίρεση οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες (με εξαιρετικά επίπονο τρόπο) μείωσαν την έκθεσή τους απέναντι στο ελληνικό κράτος σε επίπεδα χαμηλότερα και από αυτά των γερμανικών τραπεζών.

Μόνο τον τελευταίο χρόνο, οι γαλλικές τράπεζες αύξησαν τον δανεισμό τους στο γαλλικό κράτος κατά περισσότερα από 20 δισ. ευρώ. Οι ισπανικές πάλι κατάφεραν να μειώσουν την έκθεσή τους στη κυβέρνηση της Μαδρίτης κατά 9 δισ. Ομως, ιταλικές και ισπανικές τράπεζες μαζί έχουν δανείσει τις αντίστοιχες κυβερνήσεις μισό τρισεκατομμύριο ευρώ. Ο δεσμός κράτους - τραπεζών παραμένει πολύ ισχυρός. Τραπεζικοί ισολογισμοί με ανάγκη θεραπείας σπεύδουν σε βοήθεια κρατικών προϋπολογισμών με ανάγκη θεραπείας. Το ταγκό χωρών-τραπεζών συνεχίζεται. Και παρά τις διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα, έχει παρατηρηθεί ότι οι τράπεζες που πέφτουν με τα μούτρα στη χρηματοδότηση κυβερνήσεων είναι αυτές που είναι πιο αδύναμες. Εχουν κάθε κίνητρο να κυνηγήσουν τις επίσημα ασφαλείς αποδόσεις.

Εχει παρατηρηθεί επίσης ότι όσο περισσότερο επενδύει μια τράπεζα σε κρατικά ομόλογα, τόσο λιγότερα κεφάλαια έχει για να δανείσει τον ιδιωτικό τομέα. Τα χθεσινά νούμερα της ΕΚΤ το επιβεβαιώνουν. Τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους ο δανεισμός στον ιδιωτικό τομέα της Ευρωζώνης ήταν κατά 2,1% μειωμένος σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2012 – η πιο απότομη βουτιά της ιστορίας. Ο μέσος όρος συγκαλύπτει τη πολύ μεγαλύτερη συρρίκνωση του δανεισμού στις περιφερειακές χώρες. Ετσι όμως, το καύσιμο των επιχειρήσεων και της παραγωγής μειώνεται, οι προοπτικές ουσιαστικής ανάκαμψης απομακρύνονται, ενώ τράπεζες και κράτη αναγκάζονται να αγκαλιαστούν πιο σφιχτά.

Για να χαλαρώσουν αυτή τη σχέση, πολλές φωνές ζητούν διαφορετική αντιμετώπιση των κρατικών ομολόγων από τις ρυθμιστικές αρχές, την αποκαθήλωσή τους δηλαδή από την κατηγορία «χωρίς ρίσκο». Οι αποφάσεις των ΕΚΤ για το θέμα, ενόψει και της αξιολόγησης των ευρωπαϊκών τραπεζών, θα δημιουργήσει μια νέα δυναμική, που θα στριμώξει αρκετές χώρες. Η Ελλάδα, ως βρεγμένη, τη συγκεκριμένη βροχή δεν τη φοβάται τόσο.

 

 

Του Ηλία Σιακαντάρη

Πηγή: kathimerini.gr

 

 

 

9

Διαβάστε το άρθρο από την πηγή του