Τι κατάλαβε το ΔΝΤ ύστερα από τρία χρόνια ευρωπαϊκής εμπειρίας...

Η Ευρωζώνη χρειάζεται μεταρρυθμίσεις στο σύνολό της, συμπεραίνει στην τελευταία έκθεσή του

Το 2010, οπότε άρχισε η κρίση του ευρώ, η Γερμανία επέμεινε να συμμετάσχει το ΔΝΤ ώστε να επιδείξει σκληρότητα στους απειθάρχητους Eλληνες και να χαλυβδώσει την πονόψυχη Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, το ΔΝΤ δείχνει την αγάπη του όχι μόνον στις υπερχρεωμένες χώρες αλλά και στην ίδια την Ευρωζώνη.

Η κ. Λαγκάρντ αναγνωρίζει πως η Ευρωζώνη έκανε καλή δουλειά, για παράδειγμα, ως προς το ότι αρχίζει την τραπεζική ένωση. Αναγνωρίζει, επίσης, πως η υπόσχεση της ΕΚΤ πως αν χρειαστεί θα παρέμβει στις αγορές ομολόγων έχει αποκαταστήσει έως ένα βαθμό την ηρεμία. Ωστόσο, η Ευρωζώνη πρέπει να κάνει περισσότερα. Είναι ανησυχητική η μόνιμη αποτυχία της στην επίτευξη των στόχων της καθώς και η υψηλή ανεργία της. «Οι φυγόκεντρες δυνάμεις σε όλη την Ευρωζώνη παραμένουν ισχυρές και συμπαρασύρουν προς τα κάτω τους ρυθμούς ανάπτυξης» σχολίαζε στην ετήσια έκθεσή του το ΔΝΤ.

Για το τρέχον έτος το ΔΝΤ προβλέπει βαθύτερη ύφεση από τις αρχικές εκτιμήσεις και χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για το 2014. Η Ελλάδα για μια ακόμη φορά έχει μείνει πίσω στις μεταρρυθμίσεις ιδιαιτέρως στη δέσμευσή της να απολύσει χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους και μάλλον θα χρειαστεί νέα απομείωση του χρέους της. Η Πορτογαλία, που συμπεριφέρθηκε ορθότερα, είδε να αυξάνεται και πάλι το κόστος του δανεισμού της μετά την αιφνιδιαστική παραίτηση του υπουργού Οικονομικών και ενδέχεται να χρειαστεί δεύτερο πακέτο στήριξης. Η Ιταλία, που αργεί πολύ να μάθει το μάθημά της, υποβαθμίστηκε, με αποτέλεσμα να υποχωρήσει κι άλλο το ευρώ έναντι του δολαρίου. Ακόμη και η υπερ-επιτυχημένη Γερμανία κατέγραψε ραγδαία μείωση στις εξαγωγές της.

Οταν αποτυγχάνουν τόσο πολλοί μαθητές, είναι λογικό να αναρωτηθεί κανείς μήπως το πρόβλημα βρίσκεται στο σχολείο. Μήπως ήρθε η ώρα να τεθεί η ίδια η Ευρωζώνη στο σύνολό της σε πρόγραμμα στήριξης; Η ιδέα αυτή έχει κυκλοφορήσει σε διάφορες εκδοχές, μολονότι προσκρούει σε νομικά και πρακτικά ζητήματα. Η Ευρωζώνη δεν είναι μέλος του ΔΝΤ και συνεπώς δεν μπορεί να δανεισθεί χρήματα ούτε να υπαχθεί σε πρόγραμμα. Επιπλέον οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν είναι ευθέως υπεύθυνοι για τις περισσότερες πλευρές της οικονομικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των φόρων και των δαπανών. Ακόμη και το να προτείνει κανείς την ιδέα αυτή ως πνευματική άσκηση καθιστά ανάγλυφες τις αποτυχίες των Ευρωπαίων. Η Ευρωζώνη δεν αντιμετωπίζει κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών, καθώς διαθέτει πλεόνασμα. Ούτε και αντιμετωπίζει πρόβλημα αποπληρωμής χρέους. Συνολικά το έλλειμμά της και το χρέος της βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα από εκείνα της Αμερικής. Τα μεγαλύτερα προβλήματά της είναι εσωτερικά.

Αυτά είναι και τα δυσκολότερα για το ΔΝΤ καθώς μπορεί μόνον να συμβουλεύει, δεν μπορεί να υπαγορεύσει. Η Ευρώπη απορροφά τη μερίδα του λέοντος από τους πόρους του ΔΝΤ. Και όμως το ΔΝΤ έχει έναν ασυνήθιστα επικουρικό ρόλο στην τρόικα μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ. Τυπικά είναι αυτό που καθορίζει τους όρους για όλους τους πολιτικούς των χωρών που έχουν υπαχθεί σε πρόγραμμα, αλλά η ΕΚΤ βρίσκεται δίπλα του στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όπως και η Κομισιόν, που μερικώς εκφράζουν τα συμφέροντα των δανειοδοτούμενων. Πρόσφατη έκθεση για το πρώτο μνημόνιο της Ελλάδας φέρει το Ταμείο να κατηγορεί την Κομισιόν ότι δεν έχει εμπειρία στη διαχείριση οικονομικών κρίσεων και προγραμμάτων προσαρμογής, ότι έχει εμμονές με τη λιτότητα και ότι δεν θέλει ούτε να ακούσει για περαιτέρω αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Δεν σημαίνει, βέβαια, πως το ΔΝΤ είναι αλάνθαστο. Συνολικά, όμως, τα αναγνωρίζει νωρίτερα από τους άλλους δύο παράγοντες στην τρόικα.

Αν το Ταμείο αποφάσιζε μόνο του

Τι θα έκανε λοιπόν το ΔΝΤ, αν ήταν ελεύθερο; Θα είχε αναδιαρθρώσει το ελληνικό χρέος νωρίτερα, αν όχι αμέσως, για να αποτρέψει τη μεταφορά του από τον ιδιωτικό τομέα στους επίσημους δανειστές. Θα είχε ενδεχομένως επιτρέψει στην Ιρλανδία να επιβάλει ζημίες στους πιστωτές πρώτης εξασφάλισης των τραπεζών που κατέρρευσαν και θα είχε αναδιαρθρώσει μέρος του πορτογαλικού χρέους. Εχοντας έτσι απαλλάξει τις υπερχρεωμένες χώρες από μεγάλο μέρος του βάρους, θα είχε επιβραδύνει τη διαδικασία μείωσης του ελλείμματός τους. Και θα είχε δώσει μεγαλύτερη έμφαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που τονώνουν την ανάπτυξη. Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα είναι, όμως, τι θα είχε ζητήσει από την Ευρωζώνη συνολικά, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας. Στη σχετική έκθεσή του παραθέτει τις εξής συστάσεις. Πρώτον, πρέπει να εξυγιανθούν οι τράπεζες της Ευρωζώνης, ώστε να αυξήσουν τον δανεισμό και να δώσουν ώθηση στην ανάκαμψη. Δεύτερον, πρέπει να δημιουργηθεί μια «πλήρης» τραπεζική ένωση που θα περιλαμβάνει μια κεντρική αρχή ώστε αυτή να «λαμβάνει τις αποφάσεις για την κατανομή της ζημίας» και να στηρίζεται από ένα ταμείο χρηματοδοτούμενο με χρήματα του Δημοσίου. Θα μπορούσε να κάνει περισσότερα η ΕΚΤ για να στηρίξει τον δανεισμό προς τις ΜμΕ. Και τέλος θα μπορούσε να στηρίξει τη ζήτηση. Η ΕΚΤ θα έπρεπε να χαλαρώσει περαιτέρω τη νομισματική της πολιτική καταφεύγοντας ακόμη και σε αρνητικά επιτόκια. Θα έπρεπε, άλλωστε, να χαλαρώσει περαιτέρω η λιτότητα, καθώς τα στοιχεία είναι απογοητευτικά σε ό,τι αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης. Και τέλος να ενθαρρυνθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις τόσο στην εκάστοτε χώρα όσο και σε επίπεδο Ευρωζώνης.

 

 

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

 

 

8

Διαβάστε το άρθρο από την πηγή του