Κάποιος να μας εμπνεύσει

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

«Η ανασφάλεια διαχέεται παντού, αλλά η Ελλάδα εμφανίζεται θωρακισμένη από κάθε άποψη. Η ψυχολογία έχει αρχίσει να αλλάζει». Ακούγοντας την κατακλείδα του διαγγέλματος του κ. Σαμαρά την περασμένη Δευτέρα, σκέφτηκα για μία ακόμη φορά πόσο ασύμβατη είναι η δημαγωγία όταν οι πολιτικές προτάσεις δεν μπορούν να ξεφύγουν από την τυραννία των αριθμών. Πώς μπορείς να μιλήσεις για ψυχολογία όταν είσαι αναγκασμένος να απευθύνεις διάγγελμα για να υποσχεθείς ότι θα μειωθεί ο ΦΠΑ στην εστίαση προσεχώς, μαζί με τα τιμολόγια της ΔΕΗ, ότι θα διευρυνθεί η φορολογική βάση, όταν επαγγέλλεσαι την ενεργοποίηση προγραμμάτων για τους ανέργους και τους νέους, και αντικατάσταση των υπό απόλυση δημοσίων υπαλλήλων με ισάριθμους νέους που θα προσληφθούν με αξιοκρατικά κριτήρια, χωρίς κανείς να προσδιορίσει το αξιακό σύστημα αυτών των κριτηρίων. Δεν ξέρω πόσων από μας τον ψυχισμό επηρεάζει αρνητικά ή θετικά η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και αν υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι το αίσθημα της ανασφάλειας μπορεί να καταπολεμηθεί με τη μείωση κατά μία ή μιάμιση ποσοστιαία μονάδα του δείκτη της ανεργίας.

Ας ξεκαθαρίσω ότι τη λέξη «δημαγωγία» δεν την χρησιμοποιώ ούτε αρνητικά ούτε ειρωνικά. Εξάλλου, δεν έχει πάντα αρνητική σημασία. Για τον Αριστοτέλη η δημαγωγία ήταν συνυφασμένη με τη ρητορεία, άρα ευθέως συνδεδεμένη με την ίδια τη δημοκρατία. Ο περιώνυμος Κλέων, για τον οποίον ο Αριστοφάνης κατασκεύασε τη λέξη δημαγωγός, αν δεν κάνω λάθος, όταν ζήτησε στρατό για να πάει στη Σφακτηρία και να φέρει όσους Σπαρτιάτες είχαν αποκλεισθεί εκεί σιδηροδέσμιους στην Αθήνα μέσα σε είκοσι ημέρες, πραγματοποίησε την υπόσχεσή του. Ο Χομπς και ο Σουίφτ υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς δημαγωγία. Ο δε Γκράμσι μιλάει για «ανώτερη δημαγωγία», την οποία αντιπαραθέτει στην «καταστροφική δημαγωγία». Κάποτε πρέπει να διακρίνουμε τη διαφορά ανάμεσα στη δημαγωγία και τον λαϊκισμό. Η πρώτη συνθέτει κοινωνία δείχνοντάς την τον δρόμο. Ο δεύτερος απλώς κολακεύει τις επιθυμίες της.

Στην κυβέρνηση με τους τρεις αρχηγούς και τους δυόμισι υπουργούς υπάρχει έλλειμμα δημαγωγικής πολιτικής. Η αντιπαράθεση με τον λαϊκισμό των αντιπάλων της, όταν δεν ξεπέφτει στον δικό της λαϊκισμό, γίνεται με όρους επιστημονικού σεμιναρίου. Οι λογαριασμοί του κ. Στουρνάρα μπορεί να είναι χρήσιμοι για τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα, πολύ φοβούμαι όμως ότι δεν είναι το καταλληλότερο αντικαταθλιπτικό για την κατάσταση στην οποία έχει περιπέσει το ακροατήριό του. Η ευφορία του κ. Χατζηδάκη όταν ανακοινώνει την επανέναρξη των έργων στους αυτοκινητοδρόμους δύσκολα αντιστρέφει το δημοκρατικότατα μοιρασμένο αίσθημα της ανασφάλειας. Σήμερα ακόμη άκουσα ότι ο δήμαρχος Ελληνικού και δεν ξέρω γω τι άλλο διαμαρτύρεται διότι λέει ότι αν ανοίξουν οι τρεις νέοι σταθμοί του μετρό, θα δημιουργηθούν κυκλοφοριακά προβλήματα. Αποσύνθεση της λογικής; Αποσύνθεση της επιθυμίας. Η χώρα έχει χάσει την επιθυμία της κι αν υπάρχει ένας ρόλος για την πολιτική τάξη, είναι να την αναζωογονήσει.

«Τεράστιο σχέδιο», όπως είχε πει και ο Ντε Γκωλ όταν, μπαίνοντας στο απελευθερωμένο Παρίσι, είδε ένα πανό που έγραφε «Θάνατος στους ηλίθιους». Τεράστιο σχέδιο αν συνυπολογισθεί η έλλειψη εμπιστοσύνης που οδηγεί σε ένα μόνιμο συναισθηματικό αναβρασμό. Οι διάφοροι λαϊκισμοί, ακροαριστερός, ακροδεξιός, αριστεροδέξιος, εθνολαϊκός ή εθνομπολσεβικικός, δεν αντιμετωπίζονται με την παράθεση καλών λογαριασμών που τη μία βγαίνουν για να μη βγουν την άλλη. Οι ανά τρίμηνο θρίαμβοι με τις δόσεις δεν εμπνέουν και σίγουρα δεν αποτελούν πολιτικό πρόγραμμα. Η ρητορεία του «ανώτερου δημαγωγού» είναι ζωτική ανάγκη.

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

8