Η ανάκαμψη της οικονομίας

Άρθρο του Μιχαλη Μασουρακη*

Κ​​ύριο συστατικό στοιχείο της ανάκαμψης είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και η βελτίωση της ρευστότητας στην οικονομία. Βεβαίως, η ρευστότητα και η εμπιστοσύνη είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, με την έννοια ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας εάν αρχίσει να αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη στην οικονομία.

Οσον αφορά την άμεση βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία, είναι απολύτως απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν οι πόροι των 44 δισ. ευρώ της χρηματοδοτικής βοήθειας από την τρόικα έτσι ώστε να ανασάνει η αγορά που λειτουργεί κάτω από ασφυκτικές συνθήκες έλλειψης ρευστότητας τα τελευταία 2,5 χρόνια. Από τα 44 δισ. που ενδεχομένως θα εισπραχθούν μέχρι το τέλος του 2012, τα 24 δισ. περίπου θα διοχετευθούν στο Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, ένα ποσόν κάτω του 1 δισ. θα απορροφηθεί για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους και μάλλον δεν χρειάζεται τίποτα για να χρηματοδοτηθεί το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης. Συνεπώς, λογικά, πρέπει να είναι διαθέσιμα 19 δισ. περίπου. Μπορεί να απαιτούνται διαπραγματεύσεις με την τρόικα, αλλά θα ήταν σκόπιμο να καταβληθούν άμεσα όλες οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα ύψους άνω των 8 δισ. και να αποπληρωθεί άμεσα ένα μέρος από τα έντοκα γραμμάτια ελληνικού Δημοσίου στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών ύψους άνω των 18,5 δισ. (εντός του 2012 λήγουν περίπου 7 δισ.), έτσι ώστε να μπορέσουν οι τράπεζες να διοχετεύσουν την αποδεσμευόμενη ρευστότητα στην οικονομία. Εχει, εν προκειμένω, μεγάλη σημασία να μπορέσουν οι επιχειρήσεις, και αυτές που έχουν συναλλαγές με το εξωτερικό (και κυρίως οι εξαγωγικές και αυτές που εισάγουν πρώτες ύλες) και αντιμετωπίζουν πιο έντονα προβλήματα, αλλά και όλες γενικά οι επιχειρήσεις που καθυστερούν πληρωμές στους προμηθευτές τους, να αποκτήσουν μεγαλύτερη πρόσβαση σε ρευστότητα.

Απαραίτητο συστατικό στο κοκτέιλ της ανάκαμψης είναι η άμεση και με εντονότερο ρυθμό προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων, και κυρίως στους τομείς της ενέργειας και των υδάτων, και της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, και κυρίως το Ελληνικό, η μητέρα όλων των μεγάλων έργων, και οι παραχωρήσεις των λιμένων, αεροδρομίων κ.λπ. Οι πρώτες ιδιωτικοποιήσεις θα γίνουν ενδεχομένως με χαμηλότερο τίμημα απ’ ό,τι θα γίνουν οι επόμενες, αλλά αυτό δεν θα πρέπει να δράσει αποτρεπτικά. Αυτό που έχει σημασία είναι να δημιουργηθεί μια δυναμική εισροής κεφαλαίων από το εξωτερικό και ανάληψης επενδυτικών πρωτοβουλιών, έτσι ώστε να δοθεί το σήμα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας.

Πέραν αυτών, η όλη διαδικασία θα υποβοηθηθεί σημαντικά εάν μπορέσει η κυβέρνηση να αξιοποιήσει τους αδιάθετους πόρους των 11 δισ. από τα διαρθρωτικά ταμεία της κυβέρνησης. Επειδή η απορρόφηση πόρων χωλαίνει, ενδεχομένως θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούμε τη χρήση τους, ώστε οι πόροι αυτοί να διοχετευθούν πιο γρήγορα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στα μεγάλα έργα (όπως οδικοί άξονες και επενδυτικά σχέδια στον τομέα της ενέργειας), κυρίως με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Η τελευταία θέλει κάποιες εγγυήσεις για να ανοίξει το πουγκί της, λόγω του κινδύνου αγοράς που εξακολουθεί να δρα αποτρεπτικά για επενδύσεις στην Ελλάδα. Προς τον σκοπό αυτό, απαιτείται στην ουσία να δοθούν εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάνοντας χρήση των πόρων που είναι κατανεμημένοι στην Ελλάδα. Εχει ήδη αποφασισθεί κάποιο σύστημα επιμερισμού του κινδύνου, αλλά φαίνεται ότι θα πρέπει να ενεργοποιηθεί με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, ακόμη και από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, που κρατεί μια υπέρμετρα συντηρητική στάση απέναντι σε μια χώρα που δοκιμάζεται και που χρειάζεται άμεση χρηματοδότηση.

Κομβικής σημασίας είναι και η διαρκής συμμόρφωση με τα συμφωνηθέντα με την τρόικα ώστε να διασφαλισθεί η ομαλή ροή της χρηματοδοτικής βοήθειας και να μην μπαίνουμε σε φάση αποσταθεροποίησης κάθε φορά που πρόκειται να εκταμιευθεί η επόμενη δόση. Στο πλαίσιο αυτό, η επίτευξη βιώσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων πρέπει να διασφαλισθεί ώστε να αποτραπεί τυχόν αναστροφή της πορείας προσαρμογής, που θα έχει καταλυτικές αρνητικές συνέπειες όσον αφορά την πρόσβαση στις αγορές από το κράτος και τις τράπεζες. Εν προκειμένω, όλη αυτή η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους είναι μια φούσκα που τροφοδοτείται από σκοπιμότητες. Λόγω της χαμηλής αξιοπιστίας της χώρας μας, προωθούνται σενάρια για την ελάφρυνση του προϋπολογισμού από τις δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους, αλλά και πιο προωθημένα σενάρια (με μικρή πιθανότητα επιτυχίας) για μερική διαγραφή του χρέους, έτσι ώστε εάν η ελληνική πλευρά δεν τηρήσει τα υπεσχημένα για την επίτευξη και διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων, να υπάρχει κάποια καβάτζα. Ταυτόχρονα, με τον τρόπο αυτό, και σε συνδυασμό με ρήτρες αυτόματης περικοπής δαπανών σε περίπτωση αποκλίσεων από τους στόχους, εικάζεται ότι θα πεισθούν τα Κοινοβούλια των χωρών της Ευρωζώνης ότι η κατάσταση είναι πλήρως διαχειρίσιμη. Στην πραγματικότητα το μόνο που απαιτείται είναι να δουν οι αγορές ότι έχουμε πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα που είναι διατηρήσιμο, και τότε θα αρχίσουν να ανοίγουν οι κρουνοί της χρηματοδότησης.

Ως αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω, θα αρχίσει και η επιστροφή των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα, που είναι και ο μόνος, πραγματικά σημαντικός και σε μόνιμη βάση, μηχανισμός βελτίωσης της ρευστότητας και στήριξης της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και η έμπρακτη απόδειξη της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην οικονομία. Η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για την αύξηση της ρευστότητας. Απαιτείται η ελληνική οικονομία να μπει σε τροχιά ανάκαμψης ώστε να αρχίσουν οι τράπεζες να παίζουν ξανά τον παραδοσιακό τους ρόλο χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Τέλος, πρέπει να τονισθεί ότι η ανάκαμψη είναι η μόνη διέξοδος διαφυγής από το ζοφερό τοπίο της κοινωνικής έντασης που προκαλεί η εφαρμογή του Μνημονίου. Ηδη, έχουμε φθάσει στα όρια της κοινωνικής αντοχής και η πολιτική σταθερότητα εξαρτάται πλέον αμιγώς από την ανάκαμψη της οικονομίας. Το στοίχημα είναι πλέον «ανάκαμψη ή αποσταθεροποίηση». Για να εξελιχθούν όλα ομαλά και να επανέλθει η χώρα σε τροχιά ανάπτυξης, θα πρέπει να υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο-στόχος, κατανοητό από όλους για να διοχετευθούν οι παραγωγικές δυνάμεις στην επίτευξή του. Ο στόχος αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από το να αποκτήσει η Ελλάδα μια οικονομία ΑΑΑ μέχρι το 2020. Ολα τα άλλα είναι μιζέρια που δεν αξίζουν σε μια χώρα με τη δική μας ιστορία και σε ένα λαό που μεγαλουργεί όταν έρχονται τα δύσκολα. Αέρα!

* Ανώτερος διευθυντής Οικονομικών Μελετών Alpha Bank

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

6

Διαβάστε το άρθρο από την πηγή του