Η Ευρώπη χάνει το οξυγόνο της

Άρθρο της Μαριας Κατσουνακη

Για να προπαγανδίσει τη σημερινή πανευρωπαϊκή απεργία, η ισπανική Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας κυκλοφόρησε ένα διαφημιστικό σποτ με τίτλο «Respira» («Ανάπνευσε»). Καθόλου διχαστικό, καθόλου στερεοτυπικό. Χωρίς μίσος, χωρίς ρητορείες. Δεν πρωταγωνιστούν πάσης φύσεως αγανακτισμένοι ή προβεβλημένοι συνδικαλιστές που διακηρύσσουν «ανυπακοή» ή μέλη του κινήματος «Δεν πληρώνω».

Τα πρόσωπα ασφυκτιούν κάτω από μια λευκή πλαστική σακούλα: μια εκπαιδευτικός σε απόγνωση, μια μαύρη εργαζόμενη (ή άνεργη), ένα ζευγάρι που μόλις απέκτησε (και μόλις έχασε) ένα σπίτι, ομοφυλοφιλικά ζευγάρια, άνθρωποι διαφορετικής ηλικίας και προέλευσης. Ενας βαθύς ουμανισμός διατρέχει το δίλεπτο σποτ.

Η καταγγελία δεδομένη: «Μπορούν να αρνηθούν, να κλείσουν, να καταστείλουν, να ακυρώσουν, να εξαπατήσουν», αλλά δεν μπορούν να σου πάρουν τη φωνή. Οι σακούλες σκίζονται και τα πρόσωπα αναπνέουν. Δακρύζουν, απλώνουν τα χέρια, «συναντιούνται». Δεν προσπερνούν ο ένας τον άλλον. Η κοινωνία που οραματίζονται και στην οποία προτρέπουν δεν λειτουργεί με αποκλεισμούς, δεν γυρίζει την πλάτη στη διαφορετικότητα, δεν μαχαιρώνει ό,τι περισσεύει. Η ανάσα, η φωνή, η κραυγή είναι έλλογη αντίδραση. Δεν καταστρέφει τυφλά. Δεν οδηγεί στην αλληλοεξόντωση. Μέσα σε δύο λεπτά, οι Ισπανοί είπαν πολλά. Πύκνωσαν την ιστορία της άλλης Ευρώπης, αυτής που τώρα ασφυκτιά κάτω από μια πλαστική σακούλα και πρέπει πάση θυσία να ξαναβρεί την ανάσα της. Την Ευρώπη του Διαφωτισμού και της νεωτερικότητας, που εγκαινιάστηκε ελπιδοφόρα πριν από δύο αιώνες για να καταλήξει στην απίσχνανση, αν όχι στην ανατροπή των αρχών της.

Με μαύρες σακούλες κάλυψαν και οι Πορτογάλοι πολλά αγάλματα της Λισσαβώνας, διαδηλώνοντας ειρηνικά και πένθιμα για την επίσκεψη της Μέρκελ. Οι Ισπανοί του «Respira» μετρούν εκατομμύρια ανέργους και εκατοντάδες χιλιάδες ξεσπιτωμένους. Οι τράπεζες, ύστερα από διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Ραχόι, συμφώνησαν προχθές να παγώσουν τις εξώσεις για μία διετία.

Το σποτ κάνει ένα βήμα παραπέρα. Δεν είναι μόνο η πολιτική της άγριας λιτότητας και η ύφεση το περιεχόμενό του. Ούτε το κράτος πρόνοιας που υποχωρεί χωρίς φρένα. Είναι και η «φωνή» που χάνουμε. Η εχθρότητα, το μίσος, η υποτίμηση, η κακόβουλη κριτική ανάμεσα σε κράτη και ανθρώπους. Το άναρθρο που υποκαθιστά τη σκέψη, η συνοχή που υπονομεύεται από τη μη ανοχή στη διαφορετικότητα, από την κατασκευασμένη αντιπαλότητα, από την ακροδεξιά και ακροαριστερή βία.

Το οξυγόνο λιγοστεύει στην Ευρώπη. Και αυτό δεν κερδίζεται ούτε με αυταπάτες ούτε με καταστροφές.

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

5