Το παράδοξο της αδυναμίας υποχώρησης των τιμών!

Σε σταθερά υψηλά επίπεδα εξακολουθεί να παραμένει ο δείκτης του πληθωρισμού στην Ελλάδα, σύμφωνα με ανακοίνωση της Στατιστικής Αρχής. Πιο συγκεκριμένα, κατά το μήνα Αύγουστο, ο πληθωρισμός κατέγραψε άνοδο η οποία -σε ετήσια βάση- φθάνει στο 1,7%. Η άνοδος αυτή είναι μικρότερη από το μέσο όρο της ανόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (αναμένεται να ανακοινωθεί γύρω στο 2,4%) πλην όμως εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά υψηλή, αν λάβουμε υπ’ όψη μας τη μεγάλη μείωση που έχει υποστεί το εισόδημα του πληθυσμού και την επιδείνωση των οικονομικών προσδοκιών.
Βεβαίως, στην άνοδο του 12μηνου πληθωρισμού, εξακολουθούν να επιδρούν οι αυξήσεις του ΦΠΑ που έγιναν μεταξύ του Σεπτεμβρίου 2011 και του Ιουλίου 2012, αλλά και οι αυξήσεις στις διεθνείς τιμές βασικών ειδών τροφίμων, αλλά και πάλι, οι παράγοντες αυτοί δεν επαρκούν για να εξηγήσουν τη συνεχιζόμενη άνοδο των τιμών.

Αξίζει μάλιστα να παρατηρηθεί ότι, σύμφωνα με πίνακα που δημοσιεύεται στην έντυπη έκδοση της “Καθημερινής”, από το τέλος του 2009 (δηλαδή όταν ξεκινούσε η παρούσα κρίση) έως και το τέλος Ιουλίου 2012 (δηλαδή μέσα σε 2,5 χρόνια), οι τιμές στην Ελλάδα ανέβηκαν κατά 8,2%. Σε άλλες χώρες που επίσης έχουν κρίση (αλλά μικρότερη απ’ αυτή της Ελλάδας) οι τιμές αυξήθηκαν κατά 6,7% (Ισπανία), 8,0% (Πορτογαλία), 7,1% (Ιταλία) και 1,4% (Ιρλανδία).
Από την άλλη πλευρά, σε χώρες στις οποίες δεν υφίσταται κρίση, αλλά αντίθετα γνωρίζουν περίοδο σημαντικής ανάπτυξης, οι τιμές ανέβηκαν ακόμη λιγότερο: 5,9% (Γερμανία), 3,8% (Σουηδία), 6,4% (Ολλανδία).

Πώς είναι δυνατό να σημειώνεται μία τόσο μεγάλη αύξηση των τιμών, όταν το εμπόριο ή και άλλοι τομείς της οικονομίας δείχνουν να καταρρέουν (δείτε σημερινές ειδήσεις για την εξέλιξη του χονδρεμπορίου και για τον τομέα της οικοδομής), ενώ και το “φως” που φαινόταν στις εξαγωγές τείνει να “αδυνατίσει” (δείτε σχετική ανακοίνωση για μείωση των εξαγωγών κατά τους τελευταίους μήνες).

Είναι γνωστό ότι ο έλληνας καταναλωτής ποτέ δεν είχε απαιτητική συμπεριφορά και ποτέ -με ελάχιστες εξαιρέσεις συγκεκριμένων κλάδων- δεν γνώρισε αγορές που να λειτουργούν απελευθερωμένες, να είναι καλά οργανωμένες και να μην υπόκεινται σε διοικητικές παρεμβάσεις. Έτσι, δε μπόρεσε να αποκτήσει βιώματα γενικότερης πτώσης των τιμών. Αν σ’ αυτό προσθέσουμε και τον παραδοσιακό εθισμό του στο φαινόμενο του πληθωρισμού, αλλά και την επίδραση που παραδοσιακά είχε το “μαύρο” χρήμα στη λειτουργία της οικονομίας και της εξέλιξης των τιμών, ίσως μπορούμε να καταλάβουμε το πώς σχηματίστηκαν οι ρίζες αυτού του φαινομένου.
Κατά τα φαινόμενα, ένας περίεργος συνδυασμός όλων των παραπάνω παραγόντων, εξακολουθεί να επιδρά ανασταλτικά στη διαδικασία μείωσης των τιμών.

Η ουσία όμως είναι ότι, η αδυναμία υποχώρησης των τιμών αφ’ ενός μεν περιορίζει περαιτέρω την αξία του ήδη μειωμένου εισοδήματος, κατατρώγει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας (προς χάριν της οποίας γίνονται τόσες περικοπές και θυσίες) και τελικά αυξάνει ακόμη περισσότερο τη λαϊκή δυσφορία.

Είναι λάθος να λειτουργούμε με τη λογική του “ώριμου φρούτου” και να αναμένουμε απλά τη στιγμή που η εξαθλίωση της κοινωνίας θα οδηγήσει, αναγκαστικά, τις τιμές προς τα κάτω. Αν περιμένουμε να συμβεί αυτό, στο τέλος αυτής της οδυνηρής διαδικασίας, η οικονομία θα είναι ήδη δομικά αποσαθρωμένη.

Οι τιμές θα μπορούσαν να λειτουργήσουν λογικά μόνο μέσα σε ένα πλαίσιο μίας απελευθερωμένης οικονομίας, απαλλαγμένης από τους διάφορους διοικητικούς περιορισμούς που εξακολουθούν να εξοντώνουν τον υγιή ανταγωνισμό. Όσο η Κυβέρνηση αρνείται ή καθυστερεί να προχωρήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, ούτε το εισόδημα της κοινωνίας, αλλά ούτε και την απασχόληση προστατεύει. Απλά, θα οδηγεί τη χώρα βαθύτερα μέσα στην ύφεση, θα μειώνει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και θα αυξάνει τη λαϊκή δυσφορία σε βάρος της.