Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών: Εγκαινιάζεται από την 1η Απριλίου 2012

Η Συνθήκη της Λισαβόνας εισάγει μια νέα μορφή συμμετοχής των πολιτών στη διαμόρφωση των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ). Σύμφωνα με τη Συνθήκη, μετά από πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν κανονισμό για τους κανόνες και τις διαδικασίες που διέπουν αυτό το νέο εργαλείο (Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 211/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, σχετικά με την πρωτοβουλία πολιτών).
Η ΕΠΠ θα δίνει τη δυνατότητα σε ένα εκατομμύριο πολίτες, από τουλάχιστον ένα τέταρτο των κρατών μελών της ΕΕ, να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση σε τομέα της αρμοδιότητάς της. Οι διοργανωτές μιας πρωτοβουλίας πολιτών, δηλαδή, μια επιτροπή πολιτών αποτελούμενη από τουλάχιστον 7 πολίτες κρατών μελών, οι οποίο είναι κάτοικοι τουλάχιστον 7 διαφορετικών κρατών μελών, θα έχουν ένα έτος στη διάθεσή τους για να συγκεντρώσουν τις αναγκαίες δηλώσεις υποστήριξης. Ο αριθμός των δηλώσεων υποστήριξης πρέπει να πιστοποιείται από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της τρεις μήνες για να εξετάσει την πρωτοβουλία και να αποφασίσει με ποιόν τρόπο θα ενεργήσει.
Σύµφωνα  µε τον σχετικό κανονισµό,  οι πρωτοβουλίες των Ευρωπαίων πολιτών δεν µπορούν να ξεκινήσουν πριν από την 1η Απριλίου 2012.

Ο Σύλλογος Έλληνες Φορολογούμενοι, σε συνεργασία με τους Συλλόγους Φορολογούμενων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Ιταλίας, της Λιθουανίας, της Εσθονίας και της Σλοβακίας θα είναι από τους πρώτους φορείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση (και ενδεχόμενα ο πρώτος στην Ελλάδα) που θα συμμετάσχει σε μία Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, συγκεντρώνοντας υπογραφές για την υλοποίηση του αιτήματος της περικοπής των γραφειοκρατικών και διοικητικών δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Σημείωση: Η απόφαση αυτή τελεί υπό την αίρεση της αποδοχής της από τη Γενική Συνέλευση του Συλλόγου της 1ης Απριλίου 2012).

Ας δούμε όμως μερικά στοιχεία για το πώς θα λειτουργεί η πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών: (τα στοιχεία προέρχονται από ένα παλαιότερο site της Ευρωπαϊκής Επιτροπής)


Πώς θα λειτουργεί η πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών;

• ∆ιοργανωτές
- Οι πρωτοβουλίες πρέπει να διοργανώνονται από  µια επιτροπή πολιτών αποτελούµενη από τουλάχιστον επτά πολίτες της ΕΕ, οι οποίοι είναι κάτοικοι τουλάχιστον επτά διαφορετικών κρατών  µελών. Στους επτά πολίτες που απαιτούνται για τον σχηµατισµό της επιτροπής πολιτών, δεν συνυπολογίζονται τα µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

• Ελάχιστος αριθµών υπογραφόντων
- Μια πρωτοβουλία πρέπει να υποστηρίζεται (µε τη  µορφή  «δηλώσεων υποστήριξης») από τουλάχιστον 1 εκατοµµύριο πολίτες της ΕΕ από επτά ή περισσότερα κράτη µέλη (δηλαδή απαιτείται υποστήριξη από το ένα τέταρτο τουλάχιστον του συνόλου των κρατών  µελών της ΕΕ –επί του παρόντος από το ένα τέταρτο των 27 χωρών της ΕΕ).


• Ελάχιστος αριθµός υπογραφόντων ανά κράτος µέλος
- Σε κάθε  µία από τις επτά χώρες από τις οποίες προέρχονται οι υπογράφοντες, θα πρέπει να συγκεντρωθεί ένας ελάχιστος αριθµός δηλώσεων υποστήριξης (ίσος  µε τον αριθµό των
µελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εκλέγονται στη συγκεκριµένη χώρα επί 750). Ο
ελάχιστος αριθµός υπογραφόντων από κάθε κράτος  µέλος παρέχεται στο παράρτηµα I  του κανονισµού.

• Ελάχιστη ηλικία
- Η ελάχιστη ηλικία που απαιτείται για τη διοργάνωση και την υποστήριξη µιας πρωτοβουλίας
είναι η ηλικία που παρέχει δικαίωµα ψήφου στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
(επί του παρόντος, τα 18 έτη σε κάθε χώρα, µε εξαίρεση την Αυστρία, όπου είναι 16).

• Καταχώριση των προτεινόµενων πρωτοβουλιών
- Οι διοργανωτές οφείλουν να ζητήσουν την   καταχώριση της προτεινόµενης πρωτοβουλίας
τους σε  µία από τις επίσηµες γλώσσες της ΕΕ σε ηλεκτρονικό  µητρώο που διατίθεται από
την Επιτροπή. Η Επιτροπή οφείλει να απαντήσει εντός δύο µηνών.
- Η Επιτροπή θα αρνηθεί να καταχωρίσει την προτεινόµενη πρωτοβουλία αν:

• η σύνθεση της επιτροπής των πολιτών δεν είναι σύµφωνη µε τους κανόνες ή
• είναι καταφανώς εκτός του πλαισίου των αρµοδιοτήτων της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για την  έκδοση σχετικής νοµικής πράξης ή
• η προτεινόµενη πρωτοβουλία είναι κατάφωρα καταχρηστική, επιπόλαια ή κακόβουλη ή
• είναι καταφανώς αντίθετη µε τις αξίες της ΕΕ.

- Μετά την καταχώριση, οι διοργανωτές µπορούν να προσθέσουν στο µητρώο µεταφράσεις της προτεινόµενης πρωτοβουλίας σε άλλες επίσηµες γλώσσες της ΕΕ.

• Συγκέντρωση δηλώσεων υποστήριξης
- Οι δηλώσεις υποστήριξης συγκεντρώνονται σε έντυπη  µορφή ή ηλεκτρονικά.  Πρέπει να
είναι σύµφωνες µε τα υποδείγµατα των εντύπων των δηλώσεων υποστήριξης  (βλ. παράρτηµα III  του κανονισµού).  Για τη συµπλήρωση αυτών των εντύπων απαιτούνται διάφορα στοιχεία ανάλογα µε τη χώρα που θα αναλάβει τον έλεγχο των δηλώσεων.
- Οι διοργανωτές οφείλουν να συγκεντρώσουν τις δηλώσεις υποστήριξης εντός ενός έτους
από την ηµεροµηνία καταχώρισης της προτεινόµενης πρωτοβουλίας.

• Ηλεκτρονική συγκέντρωση
- Πριν από την έναρξη της ηλεκτρονικής συγκέντρωσης των δηλώσεων υποστήριξης,  οι
διοργανωτές πρέπει να ζητήσουν από την αρµόδια αρχή του κράτους  µέλους της ΕΕ στο
οποίο θα αποθηκευτούν τα δεδοµένα,  να πιστοποιήσει το ηλεκτρονικό σύστηµα που
χρησιµοποιείται για τη συγκέντρωση των δηλώσεων.  Οι αρµόδια αρχή πρέπει να
απαντήσει µέσα σε  ένα µήνα.
- Η Επιτροπή    θέτει στη διάθεση των διοργανωτών λογισµικό ανοικτού πηγαίου κώδικα το
οποίο θα χρησιµοποιούν για την ηλεκτρονική συγκέντρωση των δηλώσεων υποστήριξης. Η
Επιτροπή θεσπίζει επίσης τεχνικές προδιαγραφές για να βοηθήσει τους διοργανωτές να
αναπτύξουν το δικό τους σύστηµα συγκέντρωσης.

• Επαλήθευση και πιστοποίηση των δηλώσεων υποστήριξης
- Μετά τη συγκέντρωση του απαιτούµενου αριθµού δηλώσεων υποστήριξης, οι υπογράφοντες τις υποβάλλουν προς επαλήθευση και πιστοποίηση στις αρµόδιες αρχές κάθε χώρας.
- Εντός τριών  µηνών οι αρµόδιες αρχές πρέπει να παραδώσουν πιστοποιητικό το οποίο αναγράφει τον αριθµό των έγκυρων δηλώσεων υποστήριξης που έχουν συγκεντρωθεί. Οι αρµόδιες αρχές επαληθεύουν τις δηλώσεις  µέσω διαφόρων  µορφών ελέγχων,συµπεριλαµβανοµένης της τυχαίας δειγµατοληψίας.


• Υποβολή και εξέταση της πρωτοβουλίας των πολιτών
- Μετά την παραλαβή των πιστοποιητικών από τις εθνικές αρχές, οι διοργανωτές υποβάλλουν την πρωτοβουλία τους στην Επιτροπή.
- Η Επιτροπή έχει στη διάθεσή της τρεις µήνες για να την εξετάσει και να αποφασίσει για τις
ενέργειες στις οποίες θα προβεί. Το διάστηµα αυτό, συναντάται  µε τους διοργανωτές στο
κατάλληλο επίπεδο για  να τους δώσει την ευκαιρία να εξηγήσουν λεπτοµερώς τα θέµατα που έχουν θέσει στην πρωτοβουλία τους.
- Οι διοργανωτές έχουν επίσης την ευκαιρία να παρουσιάσουν την πρωτοβουλία τους σε δηµόσια ακρόαση που διοργανώνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
- Στην απάντησή της,   µε τη  µορφή ανακοίνωσης, η Επιτροπή εκθέτει τα συµπεράσµατά της
σχετικά  µε την πρωτοβουλία,  τις ενέργειες στις οποίες ενδεχοµένως προτίθεται να προβεί
και, τους λόγους που την οδήγησαν στην απόφασή της.

• ∆ιαφάνεια για τις πηγές υποστήριξης/χρηµατοδότησης
- Οι διοργανωτές οφείλουν να παρέχουν σε τακτά διαστήµατα επικαιροποιηµένα στοιχεία για
τις πηγές στήριξης και χρηµατοδότησης της πρωτοβουλίας τους.

• Περιοδική επανεξέταση
- Έως την 1η Απριλίου 2015 και στη συνέχεια ανά τριετία, η Επιτροπή θα υποβάλλει έκθεση
σχετικά µε την εφαρµογή του κανονισµού.