Σε αδιέξοδο και χωρίς σύνταξη, γονείς αναπήρων τέκνων

Να ληφθεί μέριμνα για τους γονείς αναπήρων τέκνων, που έχουν καταθέσει αιτήσεις συνταξιοδότησης, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, η οποία εκ των υστέρων ανετράπη επί το δυσμενέστερο, ζητά ο Συνήγορος του Πολίτη.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με γνωμοδότηση της ανεξάρτητης αρχής, οι νέες πρόσθετες προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότηση γονέων αναπήρων τέκνων δεν πρέπει να εφαρμόζονται σε εκκρεμείς αιτήσεις. Και αυτό γιατί, η αιφνιδιαστική αλλαγή των προϋποθέσεων φέρνει σε αδιέξοδο τους ενδιαφερόμενους. Αναλυτικά, γονείς αναπήρων τέκνων που είχαν υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης, ζήτησαν τη διαμεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη, διαμαρτυρόμενοι ότι δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη λόγω ξαφνικής αλλαγής των προϋποθέσεων του νόμου, αλλά ούτε μπορούν να επιστρέψουν στη δουλειά τους από την οποία αποχώρησαν. Σε πόρισμά του προς τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργο Κουτρουμάνη, ο Συνήγορος του Πολίτη ζήτησε να ερευνηθεί το θέμα και να αναζητηθεί λύση στο σοβαρότατο πρόβλημα που αντιμετωπίζει μια ευαίσθητη ομάδα πολιτών.

Ο Συνήγορος του Πολίτη σημειώνει ότι οι ενδιαφερόμενοι, βάσισαν το αίτημα συνταξιοδότησής τους στις ευνοϊκότερες προϋποθέσεις που ίσχυαν όταν παραιτήθηκαν από την υπηρεσία τους ή διέκοψαν την επαγγελματική τους δραστηριότητα.

Το νέο νομικό πλαίσιο, στο πεδίο εφαρμογής του οποίου εντάχθηκαν όλες οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης, ανεξαρτήτως του χρόνου υποβολής και του λόγου για τον οποίο παραμένουν σε εκκρεμότητα, έθεσε επιπλέον προϋποθέσεις, πέραν αυτών που ίσχυαν κατά τον χρόνο υποβολής των αιτημάτων των ενδιαφερομένων.

Στο πόρισμα αναφέρεται ότι, αυτό έχει ως συνέπεια οι γονείς οι έχοντες τη φροντίδα αναπήρων τέκνων, αντί της ειδικής φροντίδας που δικαιούνται από την Πολιτεία, σύμφωνα με τη Συνταγματική επιταγή, να αντιμετωπίζουν ένα απόλυτο αδιέξοδο, καθώς ούτε προοπτική συνταξιοδότησης έχουν, ούτε δύνανται να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας σε αυτήν την ιδιαίτερα δύσκολη για όλους οικονομική και εργασιακή συγκυρία.

Σημειώνεται ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, πολίτες έχουν ήδη δικαιωθεί μετά από ένστασή τους στο αρμόδιο όργανο του ασφαλιστικού φορέα (τοπική διοικητική επιτροπή).

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα πριν από το 2011 νομοθεσία, μητέρες ανάπηρων τέκνων με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, ασφαλισμένες σε φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης, αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας, θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 7.500 ημερών εργασίας ή 25 ετών ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση. Το δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις ανωτέρω προϋποθέσεις μπορεί να ασκηθεί από τον ασφαλισμένο πατέρα, αν η ασφαλισμένη μητέρα δεν το ασκήσει ή αυτή έχει αποβιώσει. Για την άσκηση του δικαιώματος αυτού από τον ασφαλισμένο πατέρα, πρέπει να προηγηθεί η υποβολή, από την εν ζωή μητέρα, υπεύθυνης δήλωσης προς τον αρμόδιο φορέα ότι δεν πρόκειται αυτή να ασκήσει το δικαίωμα συνταξιοδότησης».

Η παραπάνω διάταξη τροποποιείται με το άρθρο 37 του Ν. 3996/2011 ως εξής:

«Για την άσκηση του δικαιώματος από το γονέα του ανάπηρου τέκνου πρέπει, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση, ο έτερος γονέας να μην λαμβάνει ή να μη δικαιούται σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το δημόσιο, να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 2.400 ημέρες ή 8 έτη πραγματικής ασφάλισης εκ των οποίων 600 ημέρες ή 2 έτη τα τελευταία 4 χρόνια σε φορείς κύριας ασφάλισης ή/και το δημόσιο και να εργάζεται. Το άρθρο αυτό εφαρμόζεται και για εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του, οριστική απόφαση συνταξιοδότησης».

Όπως αναφέρεται στην Αιτιολογική Έκθεση του νόμου επιχειρείται η ελαχιστοποίηση των περιπτώσεων καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος αυτού και η εστίαση της προνομιακής δυνατότητας συνταξιοδότησης στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη στήριξης και προστασίας των ατόμων με αναπηρία. Για το λόγο αυτό αλλά και δεδομένου ότι πρόκειται για συνταξιοδότηση, κατά παρέκκλιση του γενικού νομοθετικού πλαισίου προτείνεται εξορθολογισμός των προϋποθέσεων για την άσκηση του σχετικού δικαιώματος».

Όπως αναφέρει στο πόρισμά του, ο Συνήγορος του Πολίτη, αν και η ανάγκη εξορθολογισμού των προϋποθέσεων για την αποτροπή καταχρηστικής άσκησης του συγκεκριμένου δικαιώματος δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, ωστόσο η εφαρμογή των νεότερων δυσμενέστερων διατάξεων και για τις πριν από τη θέση του σε ισχύ υποβληθείσες και ακόμη εκκρεμούσες αιτήσεις συνταξιοδότησης δημιουργεί σοβαρούς νομικούς προβληματισμούς.

Συγκεκριμένα τίθεται το ζήτημα του καθορισμού του κρίσιμου χρόνου για τον έλεγχο της συνδρομής των νόμιμων προϋποθέσεων για την έκδοση μίας ατομικής διοικητικής πράξης επί κοινωνικοασφαλιστικού ζητήματος και του εφαρμοστέου δικαίου.

Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η απώλεια ασφαλιστικού δικαιώματος έχει ως συνέπεια, οι γονείς αναπήρων τέκνων, αντί της ειδικής φροντίδας που δικαιούνται από την Πολιτεία, σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή, να αντιμετωπίζουν ένα απόλυτο αδιέξοδο. Λόγω της καθυστέρησης της διοίκησης να διεκπεραιώσει τα αιτήματά τους, χάνουν όχι μόνο τις νόμιμες προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότηση (συνθήκη που από μόνη της θεμελιώνει αξίωση κατά της διοίκησης για αποζημίωση), αλλά καλούνται να επωμιστούν τις συνέπειες της αιφνίδιας ανατροπής ενός προγραμματισμού ζωής με επίκεντρο την επικείμενη συνταξιοδότηση (παραίτηση από την υπηρεσία, διακοπή επαγγελματικής δραστηριότητας), χωρίς μάλιστα δυνατότητα επανόδου στην προτέρα της υποβολής της αίτησης κατάσταση (μεγάλη ζημία, ανεργία, δημοσιονομική κρίση).

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι έχουν παραιτηθεί από την υπηρεσία τους ή έχουν διακόψει την επαγγελματική τους δραστηριότητα με ό,τι αυτό συνεπάγεται, με την ασφάλεια των υφιστάμενων νομοθετικών ρυθμίσεων να συνταξιοδοτηθούν ως γονείς έχοντες τη φροντίδα αναπήρων τέκνων, δεν έχουν άλλη προοπτική συνταξιοδότησης, χωρίς ωστόσο και λόγω της ιδιαίτερα δύσκολης οικονομικής και εργασιακής συγκυρίας να είναι εύκολη η επιστροφή τους στην αγορά εργασίας. Τέλος, κάποιοι εξ αυτών έχουν λάβει προσωρινή σύνταξη, τα ποσά της οποίας, μετά την επαπειλούμενη απόρριψη του συνταξιοδοτικού τους αιτήματος, θα κληθούν να επιστρέψουν!

Άρθρο της Ρούλας Σαλούρου.

Πηγή: capital.gr

5